“Sự mạnh mẽ, cháy bỏng giữa mảng trắng của vỏ trứng, cái mong manh bởi Sơn Cánh Gián dày mỏng khác nhau được vẽ trên lá Vàng, Bạc, đã tạo ra Hội họa của Vân. Dồn dập và buông lơi ở sắc độ, cách tạo hình cho một không gian không thực.
Tranh Vân gây ấn tượng bởi sự lấp lánh màu Hổ Phách rất Huyền ảo, cái đẹp thoát ra từ Trái tim một cách tự nhiên.”
Hà nội, tháng 5/2023
Hoạ sĩ Công Quốc Hà
Đối với mỗi người theo đuổi nghệ thuật hội hoạ Việt Nam, việc chinh phục chất liệu sơn ta là một mong ước và thách thức không hề nhỏ. Đơn giản từ việc có dám để sơn ăn hay đến việc lớn có dám đi đến tận cùng của các kỹ thuật khó để thoát khỏi tính chất mỹ nghệ của sơn mài…Nếu đủ đam mê và dấn thân cũng vẫn rất rất vất vả, nhưng những gì chạm đến được sẽ vỡ oà trong cảm xúc hạnh phúc, thậm chí có vẻ gì như là sự giác ngộ.
Sơn ta ngay từ bản chất là của người Việt, nó là bản địa, thổ nhưỡng khí hậu môi trường nuôi dưỡng từ mảnh đất này, cho nên sơn ta muôn đời là chất liệu đặc trưng mang tính vùng miền rõ rệt nhất, đặc trưng nhất của ta. Thể hiện được độ óng ả của sơn mài, tuân thủ nghiêm ngặt các kỹ thuật sơn mài truyền thống từ làm chất, vẽ chồng màu nhiều lớp, lót vàng, lót bạc…., các tác phẩm hội hoạ sơn mài cũng là kinh điển cho nghệ thuật Á Đông như sơn dầu phương Tây vậy.
Từ khi theo đuổi và thời gian làm việc với sơn mài ngày càng nhiều, tình yêu với sơn mài càng lớn khiến tôi cảm thấy việc khám phá chinh phục sơn ta mỗi ngày một thôi thúc hơn. Năm 2022, trong triển lãm solo đầu tay về sơn mài với chủ đề “Back to the nature” (Trở về với thiên nhiên) tôi hào hứng trong kỹ thuật gắn trứng, thì lần này màu cánh gián óng ả của sơn ta là điều tôi muốn thể hiện mạnh mẽ để tôn vinh chất liệu truyền thống của đất nước mình. Tôi cảm nhận màu cánh gián sang trọng, lộng lẫy không khác gì màu hổ phách ở phương Tây mặc dù nó bị gán cái tên không mấy hấp dẫn.
Tôi cũng may mắn tìm thấy nhóm lao động nghệ thuật của mình. Đầu tiên phải kể đến sự hỗ trợ quý báu về kỹ thuật của Đinh Ngọc Cảnh, một hoạ sĩ sinh ra và lớn lên ở vùng làng nghề làm sơn mài truyền thống, người mà chúng tôi yêu quý gọi là “sơn trong máu”, người đầy trăn trở tâm huyết đưa sơn mài trở về đúng những giá trị đích thực như đã có trong thời kỳ hội hoạ Đông Dương. Rồi cơ duyên làm việc cùng với nghệ sĩ người Đức Ekkehard Altenburgur tại xưởng của Cảnh, đã khiến tôi cảm nhận rõ rệt hơn sơn mài đáng quý ra sao trên bình diện quốc tế.
Ba cá tính sáng tác hoàn toàn khác nhau, nhưng chúng tôi chung nhau một tình yêu lớn và đam mê với sơn mài, chung nhau làm việc trong một cái xưởng nhỏ nhắn xinh xắn với hậu cần đầy tài nghệ của Nguyễn Thị Phúc, vợ của Cảnh và chúng tôi có một môi trường lao động nghệ thuật đầy ắp năng lượng, niềm vui tiếng cười và cả sự thi đua ‘cạnh tranh’ không hề nhỏ để cho ra đời những tác phẩm lao động chân thật và hạnh phúc nhất của mỗi người.
